Kiedy do Opola dotarła kolej?

Opole Główne to dziś jeden z największych dworców kolejowych w Polsce. Każdego roku obsługuje ponad 2 miliony podróżnych, co stawia go w jednym szeregu z takimi węzłami kolejowymi jak Wrocław Główny, czy Warszawa Centralna. Myli się jednak ten, kto twierdzi, że jest to pierwszy dworzec w Opolu. Wręcz przeciwnie! Nim powstał dobrze nam znany, współczesny budynek stacji, w jego sąsiedztwie działał nie jeden, a dwa dworce! Jak to możliwe? Po co w tak małym mieście dwie, położone po sąsiedzku, stacje kolejowe? Zapraszamy was na historyczną podróż po opolskiej kolei.

Po raz pierwszy pociągi do Opola docierają w połowie XIX wieku. W tamtym czasie połączenia z naszym miastem obsługiwała firma - Koleje Górnośląskie. Zapewniała ona komunikację Wrocławia  miastami na Śląsku. Naturalnym przystankiem na tej trasie było więc Opole. Pomysł budowy trasy Wrocław - Mysłowice został oficjalnie ogłoszony 3 czerwca 1836 roku, a jego mecenasem został ceniony prezydent rejencji opolskiej hrabia Püchler. Co ciekawe to właśnie na tej trasie odbył się pierwszy w historii przejazd pociągiem na obecnych ziemiach Polski. 22 maja 1842 roku oddano do użytku odcinek Wrocław – Oława, a już rok później pociągi zawitały do Opola. Ostatecznie cała linia Wrocław – Mysłowice ukończona została 3 października 1846 roku.

W Opolu Kolej Górnośląska korzystała z piętrowego dworca, który zlokalizowany był w sąsiedztwie gmachu poczty głównej. Obiekt znajdował się nieco na zachód względem dzisiejszego budynku dworca głównego, dokładnie za pocztą. Dworzec składał się z dwóch skrzydeł bocznych oraz środkowej części cofniętej względem skrzydeł. Był to więc projekt bliźniaczo podobny do sąsiedniego gmachu poczty. Największą różnicą była liczba kondygnacji - tylko 2, podczas gdy poczta posiadała ich 3. Na parterze znajdowała się poczekalnia oraz niewielka restauracja. Piętro budynku zajmowały biura kolei.

W drugiej połowie XIX wieku na opolskich torach działalność rozpoczął drugi przewoźnik – Kolej Prawego Brzegu Odry. Zapewniał on komunikację m.in. z Kluczborkiem i Fosowskim. Nie mogło być więc inaczej i także ten przewoźnik wybudował swój dworzec w Opolu. Budynek posiadał centralne ulokowane wejście, z dwoma niewielkimi wieżyczkami po bokach. Stacja w większości była piętrowa, jednak na jej tyłach znajdowały się rozległe parterowe budynki gospodarcze i magazyny. Dworzec Kolei Prawego Brzegu Odry znajdował się na wysokości skrzyżowaniu ul.Armii Krajowej z ul.1 Maja.

Oba budynki zostały rozebrane w tym samym czasie. Pod koniec XIX wieku zapadła decyzja o budowie jednego wspólnego dworca dla wszystkich przewoźników. Ale to już materiał na inną historię. A co pozostało nam po jego poprzednikach? Prawda jest taka, że niewiele. Kilka uroczych starych pocztówek oraz… układ torów. Do dziś patrząc na nie z lotu ptaka, możemy dokładnie oddzielić tory Kolei Prawego Brzegu Odry, które zostały przedłużone i dziś stanowią perony 3,4 i 5.


TEKST: Grzegorz Bogdoł
fot.[dworzec Kolei Górnośląskich - Muzeum Śląska Opolskiego]