Dom, w którym miał narodzić się Emin Pasza


Miasta z tak długą historią, jak Opole mają to do siebie, że pamiątki przeszłości kryją się na każdym kroku. Spacerując wiekowym brukiem stawiamy kroki w tym samym miejscu co dawni mieszkańcy. Mijamy te same domy, tworzymy to samo miasto. Nawet kiedy na pierwszy rzut oka miejsce wydaje się nam dobrze znane, może skrywać prawdziwą tajemnicę. Tak właśnie jest z niewielkim brukowanym placem w cieniu murów kościoła franciszkanów. Tuż przy opolskim Rynku, w miejscu, w którym ciężko to sobie wyobrazić stał budynek. Dom, w którym przyszedł na świat jeden z najbardziej znanych mieszkańców grodu nad Odrą.

Dziś trudno określić kiedy budynek powstał. Jego wygląd może wskazywać na XIX wieczny rodowód, jednak jest on zdecydowanie starszy. Zabudowania w tym miejscu mogły istnieć już w 1655 roku. Z pewnością jego najsłynniejsi mieszkańcy – rodzina Schnitzerów wprowadziła się pod ten adres w 1799 roku. Budynek nie był zbyt okazały, niski z czterospadowym dachem został „wciśnięty” pomiędzy zakon franciszkanów, ulicę i kamienicę książęcą. Sama ulica Zamkowa była wówczas dużo węższa i prowadziła wprost do Zamku Piastowskiego. Jedyną ozdobą domu były delikatne boniowania (ozdoby w narożnikach budynku) i delikatnie podkreślone obramowania okien.

Budynek rozebrano w 1884 roku by poszerzyć przejazd. Ostatnim jego właścicielem był niejaki Pan Muhr. Jak można się domyślać ówczesny stan budynku pozostawiał wiele do życzenia. Zaledwie 8 lat później tragicznie zmarł najsłynniejszy mieszkaniec tego nieistniejącego już przybytku – Edward Schnitzer.

Edward Schnitzer dużo bardziej znany jest jako… Emin Pasza. Podróżnik, polityk oraz badacz Afryki. Urodzony w Opolu 28 marca 1840 roku Edward studiował medycynę na uniwersytetach we Wrocławiu i Berlinie. W wieku 25 lat przeszedł na islam i zaciągnął się do tureckiej armii. 5 lat później objął stanowisko gubernatora Albanii – będącej wówczas częścią Imperium Osmańskiego. Często podróżował do Afryki, która go niezwykle fascynowała. Poznawał przyrodę Czarnego Lądu dostarczając bogatego materiału badawczego do Europy. W 1878 roku został gubernatorem Ekwatorii – obecnie prowincji w Sudanie Południowym. Jego celem przez wiele lat (szczególnie pod koniec życia) było odkrycie źródeł Nilu o co walczyło wówczas kilka europejskich potęg – w tym Niemcy.

Emin Pasza został zamordowany w 1892 roku w miejscowości Kinema na terenie dzisiejszego Kongo. Powszechnie uważa się, że była to zemsta ze strony jednego z arabskich handlarzy niewolnikami. Emin Pasza wielokrotnie sprzeciwiał się handlowi ludźmi i walczył z nim na terenie zarządzanych przez siebie prowincji. Ciała opolskiego paszy nie znaleziono. Podobno miało został zjedzone przez miejscowe plemię. Odnaleziono za to dziennik podróżnika. Ostatnie wpisy pochodzą z października 1892 roku…

Tekst: Grzegorz Bogdoł
fot.[Muzeum Śląska Opolskiego]